Bảo Trì Quạt Công Nghiệp: 5 Lỗi Thường Gặp Khiến Bạn Tốn Kém Không Đáng Có

Bảo trì quạt công nghiệp: 5 lỗi thường gặp khiến bạn tốn kém không đáng có

Việc bảo trì quạt công nghiệp không chỉ đơn thuần là lau chùi sơ sài hay kiểm tra qua loa. Đây là một quy trình cần được thực hiện bài bản, đúng kỹ thuật và đều đặn theo chu kỳ. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít doanh nghiệp chỉ bắt đầu chú ý đến bảo trì khi quạt đã có dấu hiệu trục trặc – lúc đó chi phí sửa chữa thường cao hơn rất nhiều so với chi phí bảo dưỡng định kỳ.

Đặc biệt, với những hệ thống quạt công suất lớn, hoạt động liên tục trong môi trường khắc nghiệt như nhà xưởng, nhà máy chế biến, lò luyện kim hay kho chứa hóa chất, việc bỏ sót những lỗi nhỏ trong quá trình bảo trì có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như cháy động cơ, gián đoạn sản xuất, hoặc thậm chí gây mất an toàn lao động.

Chính vì vậy, hiểu rõ và tránh được những lỗi thường gặp khi bảo trì quạt công nghiệp là điều cần thiết. Những lỗi này tuy phổ biến nhưng lại dễ bị bỏ qua, đặc biệt nếu không có đội ngũ kỹ thuật chuyên trách hoặc quy trình kiểm tra rõ ràng.

Sau đây là 5 lỗi bảo trì quạt công nghiệp thường gặp nhất – cũng là nguyên nhân chính khiến doanh nghiệp phải gánh những chi phí phát sinh không đáng có. Cùng điểm qua và kiểm tra xem hệ thống của bạn có đang mắc phải không.

1. Không vệ sinh định kỳ

Đây là lỗi đơn giản nhất nhưng lại phổ biến và gây hậu quả nặng nề nếu kéo dài. Trong môi trường sản xuất – đặc biệt là những nơi có bụi gỗ, bột, mạt kim loại, dầu mỡ hoặc hóa chất bay hơi – quạt công nghiệp rất nhanh bị bám bụi vào cánh, motor, lưới chắn và các khe thông gió. Khi bụi tích tụ dày, quạt phải hoạt động nặng hơn bình thường để tạo cùng lượng gió, từ đó sinh nhiệt cao và hao tốn điện năng hơn.

Không chỉ vậy, bụi bẩn lâu ngày còn có thể trở thành chất dẫn nhiệt hoặc dễ cháy, tiềm ẩn nguy cơ chập điện, cháy motor – đặc biệt nếu motor không được cách nhiệt tốt hoặc bị quá tải.

Một số doanh nghiệp có xu hướng “chạy cố”, đợi đến khi quạt kêu to, rung mạnh hoặc không quay nữa mới kiểm tra. Khi đó, hư hỏng đã nặng và chi phí sửa chữa thường gấp nhiều lần so với chi phí bảo trì định kỳ.

Hệ quả dễ thấy:

– Cản trở lưu thông không khí, làm giảm hiệu suất làm mát hoặc thông gió

– Làm tăng nhiệt độ động cơ, giảm tuổi thọ thiết bị

– Tăng đáng kể lượng điện tiêu thụ

– Gây cháy motor do tích tụ nhiệt và bụi, dầu mỡ dễ bắt lửa

Giải pháp đề xuất:

– Thiết lập quy trình vệ sinh định kỳ rõ ràng, có checklist cụ thể

– Đối với môi trường nhiều bụi hoặc ẩm, nên vệ sinh ít nhất 1 lần/tuần

– Sử dụng máy hút bụi công nghiệp, khăn khô hoặc khí nén để làm sạc

– Tuyệt đối không dùng nước trực tiếp để rửa quạt nếu không có lớp cách điện chuẩn

– Nên tháo lưới chắn và lau sạch bên trong, không chỉ lau sơ bên ngoài

Lưu ý: Ngoài việc vệ sinh, nên kết hợp kiểm tra sơ bộ tình trạng cánh quạt (có cong, gãy, mẻ không), độ chặt của các ốc vít và dây nối điện. Đây là thời điểm lý tưởng để phát hiện sớm các dấu hiệu hư hỏng tiềm tàng.

2. Bôi trơn không đúng cách

Đối với các dòng quạt công nghiệp sử dụng bạc đạn (vòng bi) hoặc ổ bi trục quay, bôi trơn là bước bảo trì thiết yếu giúp giảm ma sát, tản nhiệt và kéo dài tuổi thọ vận hành. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy ba sai lầm thường gặp: bôi trơn không đúng thời điểm, dùng sai loại mỡ, và bơm quá tay.

Nhiều đơn vị sử dụng mỡ bôi trơn sẵn có trong kho, chẳng hạn như mỡ ô tô hoặc dầu máy, mà không để ý đến yêu cầu kỹ thuật riêng của motor công nghiệp. Việc sử dụng sai loại mỡ có thể làm biến tính chất bôi trơn, giảm hiệu quả và dẫn đến đóng cặn. Ngoài ra, việc bơm quá nhiều mỡ khiến mỡ tràn ra ngoài, dễ bám bụi bẩn, ảnh hưởng đến các bộ phận lân cận, đồng thời gây ra hiện tượng quá nhiệt do cản trở vòng quay tự nhiên của ổ bi.

Hệ quả thường thấy:

– Ma sát tăng cao, dẫn đến động cơ nóng bất thường

– Vòng bi bị mài mòn nhanh, gây lệch trục hoặc kẹt cứng

– Tạo ra tiếng ồn lớn, rung bất thường khi vận hành

– Làm giảm đáng kể tuổi thọ của động cơ, tốn kém chi phí sửa chữa hoặc thay mới

Giải pháp khuyến nghị:

– Chỉ sử dụng mỡ bôi trơn chuyên dụng dành cho thiết bị công nghiệp, ưu tiên mỡ gốc lithium hoặc polyurea tùy theo hướng dẫn của nhà sản xuất

– Thiết lập lịch bôi trơn định kỳ: với quạt chạy liên tục nên kiểm tra và tra mỡ 1–2 tháng/lần

– Bơm lượng mỡ vừa đủ, không để tràn ra ngoài ổ đỡ

– Nếu có thể, dùng súng bơm mỡ có đồng hồ đo áp lực, giúp kiểm soát chính xác lượng mỡ được đưa vào ổ bi

– Sau khi bôi trơn, nên chạy không tải khoảng 10 phút để mỡ phân bố đều

Lưu ý: Khi tháo motor để bảo trì, nên kiểm tra tình trạng cũ của mỡ – nếu thấy mỡ đổi màu, có mùi khét hoặc lẫn kim loại, cần xử lý ngay vì đây là dấu hiệu motor đang bị tổn hại bên trong.

3. Không kiểm tra hệ thống điện

Hệ thống điện là “mạch máu” giúp quạt công nghiệp vận hành ổn định. Tuy nhiên, đây cũng là phần dễ bị bỏ quên nhất trong quá trình bảo trì. Sau một thời gian hoạt động liên tục, dây điện có thể bị lão hóa, mục nát do nhiệt độ, dầu mỡ, hoặc bị gặm nhấm bởi côn trùng, trong khi các mối nối có thể bị lỏng, oxi hóa hoặc gỉ sét. CB (cầu dao) hoặc aptomat quá tải cũng có thể bị suy giảm chức năng bảo vệ, không ngắt mạch kịp thời khi xảy ra sự cố.

Đáng lo ngại là những hư hỏng này không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ ràng, cho đến khi xảy ra chập điện, cháy nổ hoặc motor ngừng quay đột ngột – dẫn đến gián đoạn sản xuất, thậm chí hư hỏng toàn bộ quạt hoặc tủ điện điều khiển.

Hệ quả có thể xảy ra:

– Mất an toàn điện, tiềm ẩn nguy cơ điện giật hoặc cháy xưởng

– Quạt hoạt động chập chờn, lúc chạy lúc ngừng, giảm hiệu quả thông gió

– Gây hỏng mạch điều khiển, inverter hoặc tụ khởi động nếu điện áp không ổn định

– Làm giảm tuổi thọ toàn bộ hệ thống điện công nghiệp

Giải pháp khuyến nghị:

– Kiểm tra định kỳ toàn bộ dây nguồn, dây nối motor, hộp đấu dây, CB và tụ điện

– Quan sát bằng mắt thường: nếu phát hiện dây bị biến màu, bong tróc vỏ, đứt gãy, lộ lõi đồng hoặc có mùi khét, cần thay ngay

– Dùng đồng hồ đo điện (vôn kế, ampe kế) để kiểm tra dòng tải, tránh tình trạng quá tải âm thầm

– Với quạt công suất lớn (từ 2.2kW trở lên), nên lên lịch kiểm tra định kỳ bởi kỹ thuật viên chuyên môn, mỗi 3–6 tháng/lần

– Kiểm tra chặt chẽ hệ thống tiếp đất, đặc biệt trong môi trường ẩm hoặc dễ rò rỉ điện

Lưu ý: Không nên tự ý “nối tạm” hoặc thay dây bằng loại không phù hợp tiết diện, vì có thể gây nóng dây, dẫn đến cháy âm ỉ sau một thời gian.

4. Cánh quạt bị mất cân bằng

Trong các dòng quạt công nghiệp công suất lớn, tốc độ quay cao (trên 1400 vòng/phút), độ cân bằng của cánh quạt là yếu tố quyết định đến độ ổn định và tuổi thọ của toàn bộ thiết bị. Tuy nhiên, rất nhiều doanh nghiệp bỏ qua bước kiểm tra này, đặc biệt là sau khi quạt đã vận hành trong thời gian dài hoặc trải qua các va chạm cơ học nhẹ.

Chỉ cần một chênh lệch nhỏ trong khối lượng hoặc hình dạng của các cánh, như tích tụ bụi bẩn không đều, cánh bị méo nhẹ, hoặc lỏng vít giữ cánh, cũng đủ khiến tâm quay bị lệch, dẫn đến rung động mạnh.

Hệ quả tiềm ẩn:

– Gây rung lắc toàn bộ quạt, đặc biệt khi tăng tốc hoặc vận hành liên tục

– Làm mòn nhanh trục quay và khớp nối cơ khí

– Gây hỏng vòng bi hoặc bạc đạn do tải trọng không đều

– Tăng độ ồn, ảnh hưởng đến môi trường làm việc

– Có thể làm gãy cánh trong quá trình vận hành, cực kỳ nguy hiểm nếu không có lưới bảo vệ chắc chắn

Giải pháp khuyến nghị:

– Vệ sinh toàn bộ cánh quạt (cả hai mặt) định kỳ để loại bỏ bụi, dầu mỡ tích tụ không đồng đều

– Kiểm tra tình trạng vật lý của cánh: nếu thấy cong, mẻ, gãy, nứt chân vít – cần thay mới ngay để tránh mất cân bằng

– Siết lại toàn bộ bu lông, ốc vít cố định cánh.

– Với quạt công suất lớn hoặc chạy liên tục 24/7, nên lắp thiết bị cân bằng động (dynamic balancing system) để tự động điều chỉnh cân bằng khi quay.

– Khi lắp đặt hoặc thay thế cánh mới, đảm bảo tất cả cánh có trọng lượng, kích thước và chất liệu đồng nhất, tránh lắp cánh lẫn lộn giữa các đợt sản xuất khác nhau.

Mẹo kỹ thuật: Một dấu hiệu dễ nhận biết cánh bị mất cân bằng là khi quạt phát ra tiếng ồn lạ hoặc rung khi mới khởi động – nếu để lâu sẽ lan sang motor và các bộ phận khác.

5. Bỏ qua dấu hiệu rung và tiếng ồn bất thường

Trong môi trường công nghiệp, việc thiết bị phát ra âm thanh hoặc rung nhẹ thường bị xem là chuyện bình thường. Tuy nhiên, chính tâm lý chủ quan này lại khiến nhiều doanh nghiệp bỏ lỡ những cảnh báo sớm về hỏng hóc tiềm ẩn. Thực tế, những âm thanh lạ như tiếng hú nhẹ, lạch cạch, hoặc rung nhỏ chính là tín hiệu đầu tiên cho thấy motor, bạc đạn, trục quay hoặc guồng cánh đang gặp trục trặc.

Khi những dấu hiệu này không được phát hiện và xử lý kịp thời, thiết bị sẽ tiếp tục vận hành trong tình trạng mất cân bằng hoặc quá tải âm thầm – đến khi hỏng nặng thì đã quá muộn.

Hệ quả có thể xảy ra:

– Motor bị cháy hoặc trục bị gãy, buộc phải thay mới toàn bộ cụm động cơ

– Tăng chi phí sửa chữa gấp nhiều lần so với việc phát hiện sớm

– Dừng sản xuất bất ngờ, ảnh hưởng tiến độ giao hàng, gây thiệt hại kinh tế

– Gây nguy hiểm cho người vận hành nếu cánh bị văng, rung lắc mạnh hoặc chập điện

Giải pháp khuyến nghị:

– Huấn luyện người vận hành có kỹ năng quan sát, lắng nghe và nhận biết dấu hiệu bất thường: tiếng ồn thay đổi, quạt chạy chậm bất thường, mùi khét nhẹ…

– Khi phát hiện dấu hiệu lạ, ngưng vận hành ngay để kiểm tra – không “cố chạy nốt”

– Lập sổ nhật ký vận hành, ghi nhận các hiện tượng bất thường để kỹ thuật viên theo dõi

– Với hệ thống quạt lớn, nhiều máy hoạt động cùng lúc, nên lắp cảm biến rung, cảm biến nhiệt để theo dõi từ xa và cảnh báo sớm (có thể kết hợp qua hệ thống SCADA hoặc IoT)

– Định kỳ kiểm tra các chi tiết quay, đặc biệt là vòng bi và guồng cánh, để phát hiện hao mòn.

Lưu ý thực tế: Những sự cố nghiêm trọng như cháy motor hoặc gãy trục thường được “báo trước” bằng tiếng hú nhẹ kéo dài hoặc độ rung tăng dần – nếu kịp thời xử lý, doanh nghiệp có thể tiết kiệm hàng chục triệu đồng và tránh hàng giờ gián đoạn sản xuất.

Kết luận

Bảo trì đúng cách không chỉ giúp tăng tuổi thọ thiết bị, tiết kiệm chi phí sửa chữa mà còn đảm bảo an toàn vận hành và tránh gián đoạn sản xuất.

Tóm lại, đừng để những lỗi nhỏ như quên vệ sinh, bôi trơn sai cách, lỏng dây điện hay bỏ qua tiếng kêu bất thường… dẫn đến những tổn thất lớn.

Nếu bạn đang sử dụng quạt công nghiệp trong nhà máy, hãy kiểm tra lại quy trình bảo trì của mình ngay hôm nay – vì phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh.

Nếu bạn đang tìm kiếm siêu thị sắt thép Bình Dương chất lượng cao, hãy liên hệ với Công Ty TNHH XNK THÉP & TBCN MINH TIẾN. Chúng tôi cung cấp đa dạng các loại Thép Bình Dương với chất lượng đạt tiêu chuẩn quốc tế, đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng.

📌 CÔNG TY TNHH XNK THÉP & THIẾT BỊ CÔNG NGHIỆP MINH TIẾN

📍 Trụ Sở Chính: 1097 Huỳnh Văn Lũy, Phú Mỹ, Thủ Dầu Một, Bình Dương

🏢 Nhà máy: 845 Đ.Mỹ Phước Tân Vạn, Tân Định, Bến Cát, Bình Dương

📞 Tel: (0274) 3 678 769 – (0274) 3 678 770

🔥 Hotline: 0933.160.169 (Mr. Tiến)

📧 Email: sieuthisatthep.net@gmail.com

🌐 Website: https://sieuthisatthep.net – https://thepminhtien.com – https://satthepbinhduong.com/ – https://ongthepbinhduong.com/ – https://quatchiunhiet.com/ – https://vattupccc.net/ – https://onggiochongchaybinhduong.com/ – https://onggiochongchay.net/